Borland Delphi 5

[zie ook de bespreking van Borland Delphi 6.] Na Borland C++ Builder 4 en Borland JBuilder 3 is het ditmaal de beurt aan Borland Delphi 5 om eens uitgebreid doorgelicht te worden. Deze visuele ontwikkelomgeving is dankzij een combinatie van gebruiksvriendelijkheid, ontwikkelingsproductiviteit en uitvoeringssnelheid al jarenlang razend populair onder programmeurs. Het nieuwe Delphi 5 is beschikbaar in een Standard Edition, een Professional Edition en een Enterprise Edition. PCM bekeek de laatste. Borland Delphi 5 Werkomgeving De Delphi 5 ontwikkelomgeving bevat een aantal aardige verbeteringen die tezamen het dagelijks leven van de Delphi ontwikkelaar aanzienlijk aangenamer kunnen maken. De Object Inspector, waarmee je de visuele componenten op de formulieren kunt instellen, is uitgebreid met enkele functies die het opzoeken van de gewenste eigenschappen aanmerkelijk eenvoudiger maken. Zo kan de Object Inspector onder meer de eigenschappen tonen per categorie, zoals bijvoorbeeld Layout en Drag & Drop. Bovendien kun je categorieë n desgewenst onzichtbaar maken, zodat er meer ruimte overblijft voor de eigenschappen die je daadwerkelijk gebruikt. De Object Inspector statusbalk geeft dan aan hoeveel eigenschappen niet meer zichtbaar zijn. De voormalige Object Browser is aanzienlijk opgewaardeerd en heet vanaf nu Project Browser. In dit venster krijg je een volledig overzicht van de bronbestanden, klassen, types, eigenschappen, methoden, variabelen en globale functies die in gebruik zijn binnen het huidige project. De Inspector Pane aan de linkerkant van het venster toont een hiërarchisch overzicht op basis van de aanwezige klassen, bestanden of elementen. De rechterkant van het venster wordt ingenomen door de Details Pane, waar je vanuit drie verschillende invalshoeken meer informatie over het in de Inspector Pane geselecteerde element kunt bekijken. Zo kun je de hiërarchie van de basisklassen inclusief de verzameling overgeërfde elementen inzien en zijn alle locaties in de bronbestanden van het geselecteerde element toegankelijk met één dubbelklik. De Project Manager bevat enkele bescheiden uitbreidingen en is nu identiek aan de Project Manager in Borland C++ Builder 4, waarover je overigens kon lezen in PCM 7/8-99. Dit betekent helaas dat het ook in Delphi 5 nog steeds niet mogelijk is om per project meerdere configuraties te specifieren volgens het zogenaamde debug/release concept. Wie kent het niet? Na enkele malen de bekende cyclus van ontwikkelen en testen te hebben doorlopen, herken je bijna je eigen desktop niet meer vanwege achtergelaten Debug vensters en verborgen formulieren... Delphi 5 biedt eindelijk een complete oplossing voor deze verwarring. Je kunt nu meer dere vensterconfiguraties voor de ontwikkelomgeving definiëren, waarna je deze vervolgens op ieder moment weer kunt oproepen. Bovendien kun je een aparte Debug Desktop toewijzen. De nieuwe To-Do List functionaliteit lijkt misschien in eerste instantie niet meer dan een creatieve aardigheid, maar kan in complexe projecten wel degelijk van nut blijken. In plaats van het handmatig bijhouden van commentaren in de broncode kun je nu op de gewenste plek in de Code Editor de Add To-Do Item dialoog oproepen, waar je bovendien ook een prioriteitsniveau aan het commentaar kunt geven. Bovendien kun je in het To-Do List venster ook algemene punten toevoegen, die dus niet zijn gerelateerd aan een bepaalde locatie in de broncode. Database De Visual Component Library (VCL) bevat vooral uitbreidingen die ook al terug te vinden waren in Borland C++ Builder 4, maar op het gebied van connectiviteit bevat Delphi 5 echter wel substantiële toevoegingen dankzij onder meer de nieuwe ActiveX Data Objects (ADO) componenten. Deze brengen de Microsoft bibliotheken voor uniforme gegevenstoegang, waarover je overigens meer hebt kunnen lezen in de bespreking van Microsoft Visual Basic 6 in PCM 5-99, op intuitieve wijze binnen het bereik van de Delphi ontwikkelaar. Zo hebben de TADOTable, TADOQuery en TADOStoredProc componenten zelfs dezelfde interface als de standaard Delphi database componenten TTable, TQuery en TStoredProc die gebruik maken van de Borland Database Engine (BDE). ADO of BDE, COM of CORBA, ISAPI of NSAPI, Inprise ondersteunt technologieën en standaarden vooral op basis van potentie in plaats van bedrijfsstrategie. Bovendien bevat Delphi 5 ook InterBase Express, een verzameling componenten met weinig verrassende namen als TIBTable, TIBQuery en TIBStoredProc, waarmee database toegang mogelijk is zonder gebruik te maken van de BDE, net als in het geval van de ADO componenten dus. Ook heeft Inprise veel aandacht besteed aan het opwaarderen van de DataModule Designer. Een Data Module is een speciaal formulier dat enkel niet-visuele componenten bevat zoals bijvoorbeeld database en systeem onderdelen. Hoewel je deze componenten natuurlijk ook op standaard formulieren kunt plaatsen, is het om redenen als hergebruik, isolatie en dus overzichtelijkheid beter om deze te groeperen in een Standard of Remote Data Module. De Data Module Designer is nu onderverdeeld in een Tree View aan de linkerzijde en een formulier aan de rechterzijde dat bestaat uit een Components en Data Diagram pagina. In de Tree View zie je een hiërarchisch overzicht van de relaties tussen de componenten, zoals bijvoorbeeld tussen de database componenten onder het bijbehorende sessie object. De Components pagina bevat de eigenlijke niet-visuele componenten en is verder ongewijzigd gebleven. Het Data Diagram toont de relaties tussen de inhoud van de componenten. Zo kun je bijvoorbeeld op visuele wijze verbindingen leggen tussen tabelsleutels om master/detail-relaties te definiëren. Ook kun je deze informatie afdrukken, wat van pas kan komen als onderdeel van de projectdocumentatie. Internet De Internet pagina op het Component Palette verraadt dat er ook op het gebied van Internet functionaliteit het een en ander is veranderd. De VCL omhulsels voor de externe NetMasters FastNet componenten zijn namelijk verplaatst naar de nieuwe FastNet pagina op het palette. In plaats hiervoor biedt Delphi 5 nu onder meer de TWebBrowser component, een VCL omhulsel voor de Microsoft Internet Explorer 4 en hoger bibliotheek. Ook de Multi-tier Distributed Application Services (MIDAS) technologie waarmee meerlagige toepassingen in de Enterprise versie over het netwerk gegevens kunnen uitwisselen, ondersteunt behalve COM, DCOM, OLEnterprise, CORBA en sockets nu ook HTTP verbindingen dankzij de TWebConnection component. Dankzij de ondersteuning voor stateless remote data modules in Delphi 5 kunnen deze modules bovendien direct ingezet worden in een Microsoft Transaction Server (MTS) omgeving. Met de nieuwe InternetExpress componenten wordt het nu wel heel erg eenvoudig om meerlagige, thin-client toepassingen te ontwikkelen die uitgevoerd kunnen worden in iedere internet bladeraar die JavaScript ondersteunt. Een dergelijk gedistribueerd systeem kent bijvoorbeeld een database server laag en een optionele MIDAS applicatie laag die als intermediair kan fungeren tussen de database en de WebBroker bibliotheek. Deze laatste kan vervolgens opgeroepen worden door de Web server om de gegevens in XML formaat aan te bieden via een internet bladeraar. Dit geavanceerde concept kun je nu in Delphi 5 dankzij de InternetExpress componenten geheel visueel implementeren! InternetExpress is dus een nversmelting van de WebBroker en MIDAS technologieën. Conclusie De ontwikkelomgeving van Borland Delphi 5 is wederom opgewaardeerd met een aantal aardigheden die tezamen de gebruikersvriendelijkheid aanzienlijk verhogen. De mogelijkheid om Desktop configuraties te bewaren is bijvoorbeeld een regelrechte verademing voor de gemiddelde ontwikkelaar. Op het kerngebied van de gegevenstoegang heeft Delphi 5 zelfs verrassend meer te bieden. Dankzij de ondersteuning voor ActiveX Data Objects en InterBase Express biedt Inprise namelijk ineens twee alternatieven voor haar Borland Database Engine. Het uitbreiden van de Multi-tier Distributed Application Services met ondersteuning voor het HTTP protocol, de versmelting hiervan met de WebBroker technologie, het leidt uiteindelijk tot InternetExpress. Met Delphi 5 hoeft het ontwikkelen van meerlagige toepassingen helemaal niet ingewikkeld te zijn! En nu maar wachten op Delphi voor Linux... Gegevens Produkt: Borland Delphi 5.0 Producent: Inprise Toepassing: RAD omgeving voor Windows Minimale systeemeisen: Pentium 90MHz processor, Windows 95/98/NT4 besturingssysteem, 32MB intern geheugen en 80 Mb harde schijfruimte Prijs exlusief BTW: Standard: Fl 225 / BFr 4000; Professional: Fl 1575 / BFr 28500, upgrade Fl 700 / BFr 12750; Enterprise: Fl 5575 / BFr 102000, upgrade Fl 4050 / BFr 74500 Leverancier: Inprise, telefoon Nederland en België: +31 20 503 51 00 Internet: http://www.borland.com/delphi/