Kunstmatige intelligentie
Volgend jaar: maandagen 1, 8 en 15 februari 2016, en dinsdagen 1 maart 2016 - 17 mei 2016 (niet op 8 maart;
geen college (alleen werkcollege) op 29 maart; op 8 februari alleen college);
college 11:15-13:00 uur; werkcollege 13:45-15:30 uur.
Nieuws: Tentamen van 9 juli 2015 is nagekeken (harpo)
Het vak Kunstmatige intelligentie,
ook wel AI (van Artificial Intelligence)
genoemd, wordt verzorgd door
dr. W.A. (Walter) Kosters,
geassisteerd door
Anna Latour en
Jonathan Vis, MSc,
en wordt in het voorjaar van 2015 gegeven.
(Eerstvolgende keer daarna: voorjaar 2016.)
Eerste college in Leiden in 2015: dinsdag 3 februari, 11:15-13:00 uur, zaal 174; eerste werkcollege: dinsdag 3 februari, 13:45-15:30 uur (NB ook bestemd voor studenten I&E).
Note that the course is in DUTCH.
Algemene informatie | Materiaal | Archief | Practicum | Colleges
Collegetijden:
dinsdagen, van 11:15 tot 13:00 uur,
in zaal 174 van het Snellius,
het gebouw van Wiskunde en Informatica, Niels Bohrweg 1, Leiden.
Data, 13x: dinsdagen 3 februari tot en met 19 mei 2015 (niet op 24 februari, 10 maart en 5 mei).
NB Ook bestemd voor studenten I&E.
En iedere week is er een werkcollege gepland:
dinsdagen 3 februari tot en met 19 mei 2015
(niet op 24 februari, 10 maart en 5 mei),
13:45-15:30 uur; in zaal 306/308 — en vier keer (17 maart, 7 april, 28 april en 19 mei)
gaan we naar zaal 174 om sommen te maken.
Tijdens de werkcolleges wordt er gewerkt aan
kleine opgaven, aan
oude tentamenopgaven
en in de computerzalen aan de
programmeeropgaven
— en de bijbehorende verslagen.
Data en onderwerpen voor de vier sommen-werkcolleges zijn:
Er zijn hiervan uitwerkingen beschikbaar.
Geef opmerkingen svp door.
Het vak levert 6 (zes) ECTS punten op.
Naast het voldoende maken van het tentamen
is het hiervoor ook nodig het
practicum
voldoende te hebben.
Het eindcijfer wordt grotendeels bepaald door het tentamencijfer,
enigszins afgerond in de richting van het gemiddelde practicumresultaat (indien dat het eindcijfer verhoogt),
mits beide voldoende zijn
(om precies te zijn: als het gemiddelde practicumcijfer G groter is dan het tentamencijfer T,
wordt het eindcijfer hun gemiddelde, (G+T)/2, waarbij dit maximaal 1 punt meer mag worden dan T;
anders wordt het eindcijfer gelijk aan het tentamencijfer).
Het eindcijfer wordt afgerond op het dichtstbijzijnde getal uit de verzameling
{1,2,3,4,5, 6,6.5,7,7.5,8,8.5,9,9.5,10}.
Ten einde het practicum voldoende
te maken, moeten de vier opgaven alle met minstens een 6
of een "OK" beoordeeld zijn (die laatste telt voor een zes voor
de berekening van het gemiddelde G). Als een opgave niet aan de eisen voldoet,
moet deze zo snel mogelijk worden aangevuld; lever in dat geval ook
de nagekeken eerdere versie van het verslag weer in.
Het college is in eerste instantie bedoeld voor tweedejaars
studenten Informatica en Informatica & Economie, maar is ook interessant voor andere
belangstellenden; voorkennis van de programmeertaal
C++
is sterk aan te raden.
De tentamendata in 2015 zijn:
- maandag 1 juni 2015, 10:00-13:00 uur
- hertentamen: donderdag 9 juli 2015, 14:00-17:00 uur
Alle cijfers (college voorjaar 2015) zijn te zijner tijd
hier
te vinden.
Gebruik wordt gemaakt van het boek
Artificial intelligence, A modern approach
van Stuart J. Russell en Peter Norvig, third edition, Prentice Hall, 2010.
Het kost in de winkel circa 85 euro; ook met
slappe kaft verkrijgbaar: circa 65 euro.
In het bijzonder worden uit dit boek
de volgende hoofdstukken behandeld
(voor de hoofdstukken uit de vorige druk,
zie de geschiedenis):
1 (Introduction; lezen),
2 (Intelligent agents; lezen),
3 (Solving problems by searching; uitgebreid),
4 (Beyond classical search; uitgebreid),
5 (Adversarial search; uitgebreid),
6 (Constraint satisfaction problems; uitgebreid),
7 (Logical agents; lezen, met name Wumpus),
8 (First-order logic; lezen, met name Wumpus),
14 (Probabilistic reasoning; uitgebreid; lees ook 13, Quantifying uncertainty),
18 (Learning from examples; uitgebreid, met name neurale netwerken en beslissingsbomen),
19.1 (Knowledge in learning; lezen),
21.1,2,3 (Reinforcement learning, geillustreerd met 17.1,2;
uitgebreid, aangevuld met 4.1.4 Genetische algoritmen)
en
25 (Robotics; lezen, + concreet robot-programma),
grotendeels in deze volgorde.
Lees ook eens Hoofdstuk 26 (Philosophical foundations).
De auteurs geven het college ook zelf: in
Berkeley
en
Stanford.
En als MOOC
is het vak ook beschikbaar!
Daarnaast werd in een redelijk ver verleden nog speciaal aandacht besteed aan het onderwerp
Data mining, maar aangezien er nu een apart
derdejaars vak is met die titel ...
Overige literatuur (niet kopen — tenzij je erg veel geld hebt):
-
Ethem Alpaydin,
Introduction to machine learning,
The MIT Press, Second edition, 2010.
-
Christopher M. Bishop,
Pattern recognition and machine learning,
Springer, 2006.
- Rob Callan, Artificial intelligence,
Palgrave Macmillan, 2003.
- George F. Luger,
Artificial intelligence, Structures and strategies for complex problem solving,
Addison-Wesley, Sixth edition, 2009.
- Tom M. Mitchell,
Machine learning,
McGraw-Hill, 1997.
- Mehryar Mohri, Afshin Rostamizadeh and Ameet Talwalkar,
Foundations of machine learning,
The MIT Press, 2012.
- Michael Negnevitsky,
Artificial intelligence, A guide to intelligent systems, Addison-Wesley, Third edition, 2011.
Een stel oude tentamens:
Er is meer informatie te vinden over het college gedurende
de afgelopen jaren.
Voor iedere practicumopgave
(met maximaal twee personen te maken) moeten worden ingeleverd:
een minstens drie pagina's
(laten we zeggen vijf pagina's, afgezien van de Appendix)
tellend verslag in
LaTeX
(dit is een GROTE tekst in PDF;
zie ook LaTeX in één pagina met
twee sheets
voor een zeer korte inleiding, en
daar
voor een langere;
of een heel korte zichzelf uitleggende
voorbeeldfile;
of een leuke, uitgebreide, Vlaamse
handleiding),
en een werkend programma (digitaal (mailen aan de docent)
en uitgeprint in de Appendix
van het verslag;
stuur geen LaTeX/PS/PDF-files en ook geen executables).
Het verslag moet een duidelijke opbouw hebben, bijvoorbeeld:
- Inleiding ("dit is de tweede opdracht van het college ...", met verwijzing naar de website)
- Uitleg probleem (plaatje; "de spelregels zijn ...", gebruikte definities)
- Relevant werk ("stelling zegt dat ...")
- Aanpak (plaatje; "een drielaags neuraal netwerk ...")
- Implementatie ("een dubbel array"; "C++"; kort!)
- Experimenten (tabel, grafiek)
- Conclusie ("ging fout als de testopstelling niet verlicht was")
- Referenties (genummerd; naar alle wordt verwezen; "handleiding Java-robots ...", "Russell en Norvig ...", "sheets college ...")
Een fatsoenlijke referentie ziet er uit als:
[1] S.J. Russell en P. Norvig, Artificial intelligence, A modern approach,
third edition, Prentice Hall, 2010
- Appendix: het programma;
gebruik package listings, zie onder.
In geval van aangepaste code: geef alleen de wijzigingen.
Er is een klein skelet voor de verslagen:
verslag.tex,
dat deze PDF-versie op kan leveren.
Zie ook
diverse opmerkingen.
De deadlines zijn strikt, overleg eventueel
met de docent(en).
Voor alle opdrachten geldt dat ze nog voorlopig zijn, aanvullingen
tijdens het semester zullen zeker voorkomen.
Eigen initiatief wordt —na overleg— op prijs gesteld.
De opgaven worden per stuk als volgt beoordeeld:
er wordt gekeken naar het verslag en het
programma (met name werking en leesbaarheid);
originaliteit beinvloedt de eind-afronding.
De cijfers van het huidige jaar zijn
hier
te vinden. Oude cijfers: bij de docent.
Het practicum bestaat zoals gezegd uit vier opgaven:
- Tetris; deadline dinsdag 3 maart 2015, 11:00 uur
Zie hier.
-
Agenten & Robotica; deadline dinsdag 31 maart 2015, 11:00 uur
Zie hier.
-
Jungle; deadline dinsdag 21 april 2015, 11:00 uur
Zie hier.
-
Neuraal netwerk; deadline dinsdag 19 mei 2015, 11:00 uur
Zie hier.
Normering: uitleg NN 1; grafieken 2; opzet experimenten 1; skeletcode noemen 1/2; referenties 1; welke fout? 1; lineair scheiden 1/2; conclusie 1; code 2
Tijdens de colleges wordt het volgende behandeld.
Het programma is uiteraard voorlopig,
zelfs als het semester voorbij is — op deze webpagina is steeds
de meest actuele versie te vinden.
En voor de liefhebbers:
alle 360 sheets (in PDF, 2 MB; versie 2015).
Geen tentamenstof: sheets over Lego en RoboCom;
2e sheet over PAC leren; enkele sheets over MDP's,
afleiding backpropagation.
(In de 2015-versie met 360 sheets zijn dit sheets 98-106,
239-244, 268, 275, 277, 278 en 305;
vaak aangegeven met Ξ.)
Er wordt op het
tentamen vanzelfsprekend nog wel eens iets gevraagd wat niet (letterlijk)
op de sheets staat ...
- dinsdag 3 februari 2015
Algemene introductie; het
practicum, met name de eerste opgave.
Hoofdstuk 1
(Introductie) in vogelvlucht, p. 1-30; zie de sheets:
Introductie
- dinsdag 10 februari 2015
Hoofdstuk 2 (Intelligente agenten), p. 34-59; zie de sheets:
Intelligente agenten
- dinsdag 17 februari 2015
Hoofdstukken 7 (Logisch redenerende agenten),
8 (Eerste orde logica)
en 10.3, p. 234-252, 265-267 en 285-306; zie de sheets:
Logische agenten
- dinsdag 3 maart 2015
Algemene informatie over de tweede
practicum-opgave.
Hoofdstuk 3 (Probleemoplossen en zoeken), p. 64-109; zie de sheets:
Probleemoplossen en zoeken
- Leiden: dinsdag 17 maart 2015
Hoofdstuk 4 (Gericht zoeken), p. 120-130; zie de sheets:
Gericht zoeken
Op dinsdagmiddag 17 maart 2015 is in zaal 174 een werkcollege met sommen, zie
Opgaven 1 (van 2)!
- Leiden: dinsdag 24 maart 2015
Hoofdstuk 5 (Spel(l)en), p. 161-190; zie de sheets:
Spel(l)en
leuk leesvoer |
H.J. van den Herik, J.W.H.M. Uiterwijk en J. van Rijswijck,
Games solved: Now and in the future
Artificial Intelligence 134 (2002) 277-311
doi:10.1016/S0004-3702(01)00152-7; ophalen vanaf een PC binnen de universiteit
|
Jonathan Schaeffer, Neil Burch, Yngvi Björnsson, Akihiro Kishimoto, Martin Müller, Robert Lake, Paul Lu en Steve Sutphen,
Checkers is solved
Science 317 (2007) 1518-1522
doi:10.1126/science.1144079; ophalen vanaf een PC binnen de universiteit
|
- Leiden: dinsdag 31 maart 2015
Algemene informatie over de derde
practicum-opgave.
Hoofdstuk 6 (Constraint Satisfaction Problemen), p. 202-223;
zie de sheets:
CSP's
Op 7 april 2015 is er een werkcollege over sommen, zie
Opgaven 1 (van 2)!
- Leiden: dinsdag 7 april 2015
Robotica. En misschien vast het begin van de volgende week (nee, dus).
Bekijk Hoofdstuk 25 (Robotica), p. 971-1019;
zie ook de sheets:
Robotica
leuk leesvoer |
Rodney A. Brooks, Intelligence without representation
Artificial Intelligence 47 (1991) 139-159
doi:10.1016/0004-3702(91)90053-M; ophalen vanaf een PC binnen de universiteit
|
- Leiden: dinsdag 14 april 2015
Hoofdstuk 18 (Leren van/uit observaties),
met name ID3, en Hoofdstuk 19.1, kort;
Hoofdstuk 21.1,2,3 (Reinforcement leren, geillustreerd met 17.1,2 (deels)), p. 693-758, 768-776 (en 830-845);
zie de sheets:
Leren
- Leiden: dinsdag 21 april 2015
Algemene informatie over de vierde
practicum-opgave.
Hoofdstuk 18.7 (Neurale netwerken), p. 727-737;
zie de sheets:
Neurale netwerken
leuk leesvoer |
William S. Noble, What is a support vector machine?
Nature Biotechnology 24 (2006) 1565-1567
doi:10.1038/nbt1206-1565; ophalen vanaf een PC binnen de universiteit
|
Op 28 april 2015 is er een werkcollege over sommen, zie
Opgaven 1 (van 2)
en
Opgaven 2 (van 2)!
- Leiden: dinsdag 28 april 2015
Hoofdstuk 4.3 (Genetische algoritmen), p. 126-129;
zie de sheets:
Genetische algoritmen
- Leiden: dinsdag 12 mei 2015
Hoofdstuk 13 (Onzekerheid; kort) en
Hoofdstuk 14 (Bayesiaanse netwerken), p. 480-499 en 510-529;
zie de sheets:
Bayesiaanse netwerken
Op 19 mei 2015 is er een werkcollege over sommen, zie
Opgaven 2 (van 2)!
- Leiden: dinsdag 19 mei 2015
Vervolg plus van alles.
Genoemde hoofdstukken komen steeds uit het boek van Russell en Norvig,
derde druk — met dank voor een flink gedeelte van de sheets en veel plaatjes.
4 juni 2015 — http://www.liacs.leidenuniv.nl/~kosterswa/AI/index.html