Winkler: Dialecticon

Home. Testeditie. 14.02.00.
Fanmail: hjh@liacs.nl

Helmond (Peelland)

/bl. I:295/ In het noordbrabantsche Peelland of de omstreken van Helmond en in het noordbrabantsche Kempenland of het land bezuiden en bewesten Eindhoven heeft de volkstaal het meest van haar oorspronkelijke eigenaardigheid behouden, het minst van 't hollandsch geleden. De verschillende klanken worden door het volk in dit gedeelte des lands nauwkeurig van elkander onderscheiden en duidelijk uitgesproken. De gewoonte om de korte klanken wat sleepend en gerekt uit te spreken, geeft iets eigenaardigs aan het peellandsche dialect en doet het tot de limburgsche tongvallen overhellen.

57.
DE GELIJKENIS VAN DEN VERLORENEN ZOON IN DEN TONGVAL VAN DE STAD HELMOND.

Medegedeeld door den heer G. J. van LAKERVELD, predikant te Helmond.
Januari 1871.
(In nederlandsche spelling.)
  1. 'Nne mens ha tweie zuns.
  2. En de jongste d'r af zee tigge ze vadder: vadder ! zin i, ge most me gêve wa 't meen is. En toe hiel ze vadder dailing.
  3. Ennigte daag dornoa viet i al 't zeen bai jen en dee wijt ewêg en gink den hair ligge speule en makte gelijk op wat i ha.
  4. En toe 't i 'r dur waar, worden 't 'r 'n grouwte dûrte en i ha vur den honger bekant nie t' ête.
  5. En te lange lêste kwamp i bai 'nne mens en die makte n'm vêrkeshûjer.
  6. En toe zô i wel geer 't voeier van de vêrkes opgêten hebbe, as i 't moar gemeugen ha, moar ze won 't 'm nie gêve.
  7. En toe gink i ligge prakkezeere en daacht: hê! daacht i, bai ons tois zin 'r zooveul knêchs die 't zat bebbe en ikke vergoa van den honger. /bl. I:296/
  8. Ik doew hier weer ewêg noa vadders en 'k zal 'm zegge: vadder! 'k heb 'r nêve gedoan tigge m'ne God en tiggen auw.
  9. 'K ben nie mjêr wert oewe zoon te heite; mak me moar 'nne knêcht.
  10. En i trok 'r oit noa ze vadder. En, och mens ! as i nog wijt ewêg waar, zâg um ze vadder al en die verschoot 'r af. De mens haj 'r aiselijk mee te doewn en gink 'm teege; haj viel 'm um z'nen hals en kusten 'm.
  11. Vadder ! zee de jonge, 'k heb 'r nêve gedaan tigge m'ne God en tiggen auw; 'k ben nie mjêr wert oewe zoon te heite.
  12. Moar, dor most den auwe niks af hebbe en i zee tigge z'n knêchs: goa gauw in hois en vat 't schoanste jeske, det i 't aandu en schoewn an z'n vowet; en hai dee 'm 'nnen rink an z'n hand.
  13. En vat 't vet kalf, zin-i, en slâcht 't, dan zall we 't 'r 's gowed af hebbe en plezierig zin.
  14. Want m'ne jonge hiejer waar zooveul as dauwd en hai is weer levvendig geworre; hai waar ewêg en nauw heb 'k 'm worrum. En ze begoste plezierig te zin.
  15. En z'nen autste jonge was op 't veld en as i tois kwamp huierden i 't zinge en 't danse.
  16. En i riep 'r êjene van de knêchs bai 'm en vroeg: wa zin ze nauw evvel an 't doewn?
  17. Ki, zin i, auw brujer is gekomme en oew vadder heeg 't vet kalf geslâcht umdet i den andere gezont worrum hee.
  18. Moar toe worden i evvel zoo kolêrig en i wô nie in den herd goan. Te lange lêste kwamp ze vadder boite um te bidden en te permeteere.
  19. Moar neie, zin i, ki, zin i, ge het mai, die evvel al zoo veul joar gowed bai oe gewerkt hee en nooit ofte nimmer niks tiggen oewe zin gedoan hee, ze lêve nog gin bukske gegêve, dor ik m'n kammeroate op kos trakteere.
  20. Moar nauw oewe zoon gekommen is, die al oew gowed mit vrauvolk durgebrocht hee, nauw kande vur hum wel 't vet kalf slâchte, wonnie?
  21. M'ne jonge! zee de vadder, au heb ik evvel al ze lêve hiejer, en waj ik heb, is evvel ook 't auw. /bl. I:297/
  22. Neie, nauw moete we plezierig en blê-i zin, want oewen brujer waar dauwd en i is weer levendig geworre; hai waar kwaijet en nauw is i worrum.
/bl. I:317/
Johan Winkler: Algemeen Nederduitsch en Friesch dialecticon. - 's Gravenhage : Nijhoff, 1874.